Jak działa rozrząd i kiedy trzeba go wymieniać?

Zerwanie rozrządu grozi zniszczeniem silnika i uruchomieniem pojazdu. Naprawa tego elementu jest nie tylko czasochłonna, ale również dość kosztowna. Jak zatem dbać o układ rozrządu, aby nie doszło do poważnych w skutkach awarii? Jak często dokonywać niezbędnej wymiany i co jest wówczas ważne? Na te i kilka innych pytań odpowiemy w dalszej części wpisu.

Czym jest rozrząd i jakie są jego funkcje?

Rozrząd z wyglądu jest dość niepozornym elementem, jednak bez niego silnik nie mógłby prawidłowo działać. Jest strategiczną częścią jednostki napędowej. Jego zadaniem jest sterowanie pracą zaworów ssących i wydechowych, które z kolei mają na celu doprowadzanie powietrza do komory spalania i odprowadzanie z niej spalin. To właśnie ten stosunkowo niewielki element koordynuje ruch tłoków i zaworów, dzięki czemu mieszanka paliwowa w odpowiednim momencie trafia do cylindra. Jak więc nietrudno się domyślić, ewentualne zerwanie rozrządu może mieć bardzo poważne konsekwencje dla silnika.

Podstawowym elementem układu rozrządu jest wałek rozrządu wyposażony w krzywki, przypominające swoim kształtem specyficzne wypustki ustawione względem siebie. Są one tak ułożone, aby współpracować z zaworami. Każdemu zaworowi przypisana jest jedna krzywka na wałku rozrządu. Jeśli więc mamy do czynienia z silnikiem ośmiozaworowym, liczba krzywek wynosi osiem. Kiedy silnik pracuje, wałek się obraca, a wraz z nim poruszają się wypustki. Trafiają na korpus zaworu dolotowego i wylotowego, co prowadzi do otwarcia zaworu, po czym wracają do położenia spoczynkowego.

Jeden obrót wałka rozrządu oznacza dwa obroty wału korbowego. Napęd rozrządu odpowiada za synchroniczną pracę tych elementów. Wałek rozrządu wyposażony jest w specjalne koło, które wprawiane jest w ruch za pomocą paska lub łańcucha. Jest ono połączone z podobnym elementem znajdującym się na wale korbowym. Krzywki wału rozrządu zmieniają ruch obrotowy na ruch posuwisty i przekazują go na zawory za sprawą popychaczy. Wałek rozrządu steruje ruchem zaworów za sprawą tzw. lasek popychaczy, które przenoszą ruch posuwisty z dołu silnika ku jego górze. Tak wygląda schemat działania rozrządu. Teraz przejdźmy do kwestii wymiany elementów rozrządu.

Jak często należy wymieniać rozrząd?

Na tak postawione pytanie trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Dlaczego? Ponieważ wszystko zależy od silnika oraz warunków technicznych określonych przez producenta. Warto więc w pierwszej kolejności przestrzegać zalecanych okresów wymiany pasków rozrządu. W autach, w których układ ten ma charakter łańcuchowy, zwykle jest to konieczne nieco rzadziej, niemniej i tak należy pamiętać o tej czynności.

Niektórzy producenci zalecają, aby wymiany dokonać już po pokonaniu 40 tys. km, inni z kolei podają wartość sięgającą nawet 210 tys. km. Czasami rekomendacje te wyrażone są w latach, np. co 5-10 lat. Takie rozbieżności wynikają głównie z konstrukcji układu rozrządu oraz rodzaju zastosowanych pasków. Jeśli jednak pojazd użytkowany jest w trudnych warunkach, wymiana powinna być realizowana nieco częściej.